![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Pisma św. Anieli - PrzypisyAniela Merici, PISMA - REGUŁA. RADY. TESTAMENTTłumaczenie, wstęp i opracowanie Urszula Borkowska OSU, Lublin 1992Spis treści »Przypisy1 Tytuł Reguły wydanej przez Turlino jest znacznie dłuższy: „Reguła nowego Towarzystwa 2 Reguła rękopiśmienna składa się z prologu i 11 rozdziałów, w druku Turlino rozdziałów jest 12, ponieważ prolog potraktowano jako rozdział pierwszy. 3 W tekście Turlino: „W imię Najświętszej Trójcy rozpoczyna się Prolog życia Dziewic nowo założonego Towarzystwa pod imieniem i opieką św. Urszuli”. 4 Słowa te, czyniące z Reguły jakby list matki do córek, które miały pójść za jej wskazówkami, zostały pominięte w druku Turlino. 5 Turlino: „Ileż osób znakomitego pochodzenia: cesarzowych, królowych, księżnych i innych pragnęłoby - poczytując to sobie za największe szczęście i zaszczyt - zostać waszymi służebnicami, uważając wasz stan za godniejszy i znacznie lepszy od własnego”. 6 Słowo „stupenda dignita” (zdumiewająca, nadzwyczajna godność) Turlino zastąpił słowem „mirabile dignita” (przedziwna godność). 7 Turlino: usunięto słowo „serce”. 8 Turlino: „oblubienicom Zbawiciela”. 9 Turlino: „drogi cierniste, strome i wyboiste staną się nam ukwiecone, wyrównane, radosne, usiane cennymi skarbami, ponieważ aniołowie i chóry anielskie będą z nami tym bardziej, im więcej będziemy uczestniczyć w życiu anielskim”. 10 Podobnie w Regule tercjarzy, którą Aniela żyła przez wiele lat (Reguła fratrum et sororum ordinis de poenitentia), pierwszy rozdział mówi o warunkach, a drugi o sposobie przyjmowania nowych członków. Zob. M. Bigi, L'universale salute. Profilo storico dell'ordine Francescano secolare, Roma 1990, s. 63. 11 Turlino: „Po piąte: winna mieć najmniej dwanaście lat, kiedy się przedstawi, piętnaście, gdy będzie przyjęta w czasie kapituły, a od osiemnastu do dwudziestu lat, gdy zostanie wpisana do urzędowej księgi. Przypomina się, że dziewczęta mające mniej niż dwanaście lat mogą być przyjmowane jedynie dla pouczenia ich o tym szczególnym sposobie życia”. Powyższa zmiana tekstu w stosunku do Reguły rękopiśmiennej wprowadzona w druku z 1569 r. dokładnie odpowiada trzem stopniom przyjmowania kandydatki przewidzianych przez ceremoniał urszulanek wydany jako dodatek do Reguły. „Ordine et ceremonie che si fanno con le Vergine che vogliono entrar nelle Compagnia di S. Orsola di Brescia”. Ceremoniał wydano w Brescii u dziedziców Turlino bez daty, prawdopodobnie ok. r. 1572. Zob. MTS, s. 339 nn. 12 Słowo „verita” (prawda, istota) w tekście Turlino zastąpiło słowo „via” (droga, sposób). Wraz 13 Podobnie w Regule tercjarzy 3 rozdział dotyczy sposobu skromnego ubierania się, unikania ozdób i próżności, z powołaniem się na radę św. Piotra (II P 3,3) aby odrzucić wszystkie marne ozdoby światowe. Zob. M. Bigi, dz. cyt., s. 63. 14 Turlino: „Suknie winny być z sukna lub szewiotu w kolorze czarnym lub brązowym lub też ciemnoszarym czy brunatnym”. Wymienianie kolorów sukni zaczęto od barwy czarnej, zdradzając tendencję do ujednolicenia ubioru mającego przypominać strój zakonny. 15 Przepis noszenia paska jest interpolacją, której dokonano w pierwotnym tekście Reguły. Wprowadzony został w 1546 r. za rządzeniem Lukrecji Lodrone. Włączenie tego przepisu do tekstu stanowi przesłankę pozwalającą datować czas powstania odpisu zachowanego w kodeksie Biblioteca Trivulziana. Interpolacja wyraźnie rozbija ciągłość pierwotnego tekstu. Nakaz noszenia paska być może dodano w oryginale jako uwagę na marginesie, a przepisujący później kopista włączył to zdanie do tekstu trivulcjańskiego, nie dbając o logiczne umieszczenie przepisu 16 Turlino: rozdział II jest znacznie krótszy, gdyż zrezygnowano ze szczegółowego wymieniania ozdób stroju, jakich należy uniknąć. 17 Rozdział, jakkolwiek dłuższy, uderza podobieństwem do rozdz. 4 Reguły tercjarskiej, która zakazywała uczestniczenia w zabawach i widowiskach. Zob. M. Bigi, dz. cyt., s. 64. 18 Jakkolwiek w Regule tercjarzy (M. Bigi, dz. cyt., s. 64) jest rozdział o postach, przepisy odnoszące się do nich są znacznie łagodniejsze niż wymagania Reguły Towarzystwa św. Urszuli. 19 Słowa używanej do dziś w liturgii prefacji na Wielki Post. 20 W kilku miejscach swoich pism Aniela w sposób ogólnikowy powołuje się na przepisy prawa kościelnego. Ponieważ w średniowieczu i początkach czasów nowożytnych nie było ono ujednolicone, trudno wskazać dokładnie, skąd owe cytaty pochodzą. 21 Św. Aleksander męczennik pochodził z Frygii w Azji Mniejszej. Działał w Lyonie w czasie prześladowania chrześcijan. Zachęcał ich do wytrwania i wybrania raczej męczeństwa niż wyrzeczenia się wiary. Skazano go za to na pożarcie przez zwierzęta, ale pozostał przy życiu 22 Turlino opuścił słowo „najłaskawszy”. 23 Pełen poezji tekst, przypominający Ps 148, zmieniony został w wydaniu Turlino: „Niech 24 Podobnie Reguła tercjarzy zachęcała ich w rozdz. 13 do codziennego uczestniczenia we mszy św. w milczeniu i skupieniu. Zob. M. Bigi, dz. cyt., s. 65. 25 Rozdział o spowiedzi jest wyraźną polemiką z nauką protestancką: uzasadnia konieczność indywidualnego wyznania grzechów dla uzyskania rozgrzeszenia. Zob. Pratiques de la confession. Des Pèeres du desert a Vatican II. Quinzes études d'histoire, Paris 1983. Aniela w swojej Regule ujmuje sprawę sakramentów znacznie głębiej, niż to uczyniono w Regule tercjarskiej w rozdz. 6 26 W czasach Anieli praktyka komunii św. w pierwsze piątki nie była jeszcze znana. Rozpowszechniła się w Kościele po objawieniach św. Marii Małgorzaty Alacoque 150 lat później. 27 Rozdział o posłuszeństwie jest jednym z najbardziej interesujących dla duchowości pierwszych urszulanek. W drukowanym tekście Turlino wprowadzone zostały cyfry 1-6 przy wyliczaniu, komu winny posłuszeństwo. 28 Św. Aniela urodzona w Desenzano mieszkała na terenie Republiki Weneckiej, a Regułę napisała dla urszulanek w Brescii, stąd pojęcie państwa utożsamione jest u niej z pojęciem „Rzeczpospolita” (respublica). 29 Podobnie jak w rozdz. VIII tak i w rozdz. XI w druku Turlino wprowadzono numerację poszczególnych części. Św. Aniela do rozdziału o zarządzie wprowadziła przepisy r. 14 reguły tercjarskiej o odwiedzaniu chorych sióstr i udziale w pogrzebie oraz obowiązku modlitwy 30 Użyte w tekście włoskim słowo „matrona” (dostojna pani, zamężna kobieta, dama) tłumaczymy słowem „matka”, gdyż u św. Anieli oba te określenia używane są zamiennie i właśnie rolę „matek Towarzystwa przewidziała ” dla grupy wdów, o których mowa w rozdziale Reguły o zarządzie. Podobnie określona została ich rola w Akcie wyboru Anieli na generalną Towarzystwa: „Vidue sint tamquam matres” (Archivo Segreto Vaticano. Sacra Congregatio Rituum, Processus, 341, f. 922v. Dalej cyt.: Processus). 31 Turlino: opuszczono ostatnie zdanie. 32 Tekst polski, jak zaznaczono we Wstępie, jest tłumaczeniem z włoskiej kopii, uwierzytelnionej, wpisanej z oryginału G. Cozzano do Akt procesu kanonizacyjnego Anieli Merici (Processus, vol. 341, f. 946v-953r). Włoski tekst Rad poprzedzony jest tam wprowadzeniem napisanym po łacinie, 33 Adresatkami Rad są „li colonelli” (pułkownicy, dowódcy grup wojskowych). Z rozdziału 11 Reguły, o zarządzie, wiemy, że chodzi o dziewice wybrane „spośród najodpowiedniejszych 34 Włoska zdrobniała forma tego słowa „figlioline” (córeczki), użyta w tym i wielu innych miejscach, zawiera w sobie szczególny odcień serdeczności. 35 Aniela użyła tu określenia „madri principali” (matki najważniejsze, odpowiedzialne) i miała na myśli zarówno wyznaczoną przez siebie przełożoną generalną, Lukrecję Lodrone, jak i pozostałe „governatrici et madri” (przełożone i matki), do których zaadresowany jest Testament. 36 Tak brzmi tytuł druku Turlino z 1574 r. oraz Testamentu wpisanego do Secondo Libro Generale (f. 22r-25v): Testamento della reverenda Madre Suor Angela. Natomiast uwierzytelniona kopia sporządzona przed kanonizacją z oryginału Cozzano, którą tu tłumaczymy (Processus, 341, 37 „Madre principale” Towarzystwa św. Urszuli wyznaczona na to stanowisko przez samą Anielę - Lucrecja hrabina Lodrone, żona Hectora (zm. 1525). W r. 1537 wybrana została na pierwszą 38 Ginevra Riva (lub Ripa) ur. w 1502 r. w rodzinie szlacheckiej, wyszła za mąż za Aleksandra 39 Tekstu podanego w nawiasach nie ma w kopii Testamentu wpisanej z oryginału do Akt Kanonizacji Anieli. Występuje natomiast zarówno w druku z 1574 r., jak i w kopii z Secondo Libro Generale (f. 24). Nawet jeśli jest to późniejszy dodatek do Testamentu Anieli, nie podyktowany przez nią, przytaczamy go jako charakterystyczny dla duchowości pierwszych urszulanek. Obie kopie Testamentu zawierające omawiany tekst musiały mieć wspólne źródło, różnice zapisu są bowiem niewielkie. W Secondo Libro Generale wpisano np. poprawnie imię adresata listu Seneki: Lucilius, podczas gdy w druku imię to zniekształcono i zapisano niewłaściwie Lucullus. |
Na dziś
Dusza czuje się wezwana
podążać jedynie tą drogą, którą jej wyznacza Ten, za którym tak żarliwie tęskni. Warto odwiedzićNasza strona międzynarodowa Portal DEON.pl |
||||||||||||
|
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
|
![]() |
![]() |
![]() |
Miejcie nadzieję i mocną wiarę,
że Bóg pomoże wam
we wszystkim.
św. Aniela Merici
![]() |
![]() wersja strony |
![]() |
![]() Generalat |
![]() |
![]() na Ukrainie |
![]() |
![]() dzieła urszulańskie |
![]() |
![]() Wrocław |
© 2006 - 2016 Urszulanki Unii Rzymskiej Prowincja Polska | strona startowa mapa strony kontakt | created by LMD.pl |